JAK DZIAŁA WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI? - CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYMIAR KARY
Przy okazji różnych głośnych spraw karnych pojawiają się komentarze w stylu "Janowi N.(niech tak się nazywa nasz dzisiejszy sprawca przestępstwa), to sąd powinien wymierzyć maksymalną karę" albo "Jan N. zasługuje co najmniej na 25 lat".
Praktyka jednak pokazuje, że sądy wcale nie orzekają maksymalnych kar tak łatwo, jak komentatorzy dnia codziennego.
Przypomnę tylko, że nasz kodeks karny przewiduje następujące kary: grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności (od miesiąca do 15 lat), 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotnie pozbawienie wolności.
Kara, jaką sąd może wymierzyć Janowi N. w danej sprawie uzależniona jest od wielu czynników:
1. Za każde przestępstwo kodeks karny przewiduje inne widełki kary, którą można orzec. Sąd musi więc dobrze ustalić, jakie właściwie przestępstwo popełnił Jan N.
2. Sąd musi ustalić, z jaką motywacją działał Jan N. Bada się więc, czy Jan N. chciał popełnić dane przestępstwo, czy zdawał sobie sprawę z tego, że może je popełnić, czy może zupełnie nie miał wiedzy, że to, co chce zrobić, jest przestępstwem oraz ogólnie jakim człowiekiem jest Jan N.
3. Ważne jest też to, czy Jan N. finalnie przestępstwo popełnił. Może być tak, że chciał je popełnić, ale mu się nie udało, albo chciał je popełnić, ale w ostatniej chwili zrezygnował.
4. Sąd również ustala, czy Jan N. działał sam oraz czy to, co zrobił, jest wynikiem jego własnej woli, czy ktoś nim kierował lub go do tego zmusił.
5. Finalnie, gdy sąd ustali już wszystkie okoliczności danej sprawy, musi zastanowić się, jaka kara przewidziana za dane przestępstwo będzie właściwa. W tym celu kodeks karny przewiduje dwie kluczowe zasady: prewencji ogólnej i szczególnej.
Prewencja ogólna - to wydźwięk danej kary dla społeczeństwa. Wymierzając karę za dane przestępstwo, sąd pokazuje społeczeństwu, że łamanie prawa się nie opłaca.
Prewencja szczególna - to "nauczka" dla sprawcy. Celem prawa karnego jest też to, by sprawcę wychować, pokazać mu, co jest dobre, a co złe.
To wszystko składa się na decyzję sądu co do wysokości kary. Musisz pamiętać, że nie ma sytuacji czarno- białych. Zawsze istnieje cała paleta szarości.
